Ngành học có nguy cơ thất nghiệp cao hiện nay bạn nên biết

Trong bối cảnh thị trường lao động biến động liên tục, việc lựa chọn ngành học phù hợp trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Không ít bạn trẻ rơi vào tình trạng thất nghiệp hoặc làm trái ngành sau khi tốt nghiệp vì đã lựa chọn những ngành học có nguy cơ thất nghiệp cao. Với kinh nghiệm tư vấn hướng nghiệp và đào tạo nghề thực tiễn, HPcom Việt Nam mong muốn giúp bạn định hướng đúng đắn ngay từ đầu, tránh lãng phí thời gian và chi phí vào những ngành không còn nhiều cơ hội phát triển.

Xu hướng chọn ngành khi vào đại học

Lựa chọn ngành học là một trong những quyết định quan trọng đánh dấu bước ngoặt trong cuộc đời. Điều này tác động trực tiếp tới công việc, chất lượng cuộc sống và mức thu nhập ở tương lai. Với xu hướng cập nhật cái mới, thích ứng với thị trường và bỏ qua những ngành học có nguy cơ thất nghiệp, mỗi người đều có cho mình quyết định khác nhau, phù hợp với mục tiêu bản thân theo đuổi.

Ngày nay, đa số học sinh chọn học các ngành liên quan tới công nghệ, kinh tế số, dịch vụ và sức khỏe. Bởi những công việc này mang đến mức thu nhập cao, tạo ra nhiều cơ hội rộng mở cho người lao động.

Tiêu chí đánh giá ngành dễ thất nghiệp

Không phải ngẫu nhiên một ngành học bị xếp vào nhóm có nguy cơ thất nghiệp cao. Dưới đây là một số tiêu chí đánh giá ngành dễ thất nghiệp mà học sinh, sinh viên và phụ huynh nên lưu ý:

• Nguồn cung nhân lực vượt quá nhu cầu tuyển dụng: Khi số lượng sinh viên tốt nghiệp mỗi năm quá lớn trong khi thị trường lao động không đủ vị trí việc làm tương ứng, tình trạng cạnh tranh gay gắt và thất nghiệp là điều khó tránh khỏi.
• Mức độ ứng dụng thực tế của ngành thấp: Những ngành học mang tính lý thuyết cao, ít gắn với thực hành hoặc không sát với nhu cầu doanh nghiệp dễ khiến sinh viên thiếu kỹ năng, khó đáp ứng yêu cầu công việc thực tế.
• Khó chuyển đổi nghề hoặc áp dụng linh hoạt: Một số ngành học chuyên sâu nhưng lại không thể áp dụng vào lĩnh vực khác, dẫn đến khó khăn nếu người học muốn chuyển hướng công việc sau này.
• Tốc độ thay thế bằng công nghệ cao: Trong thời đại số hóa, các ngành dễ bị robot, phần mềm hoặc trí tuệ nhân tạo thay thế thường có nguy cơ thất nghiệp cao nếu người học không liên tục cập nhật kiến thức mới.
• Xu hướng thị trường lao động đang giảm dần: Những ngành nghề từng “hot” nhưng hiện nay không còn được xã hội ưu tiên hoặc nhà nước siết chặt chỉ tiêu tuyển dụng (như ngành sư phạm, kế toán) thường nằm trong nhóm dễ thất nghiệp.
• Mức độ cạnh tranh quá lớn: Ngành học có quá nhiều người theo học trong khi cơ hội việc làm giới hạn sẽ khiến tỷ lệ thất nghiệp cao nếu người học không có sự nổi bật về kỹ năng hay ngoại ngữ.

Xem chi tiết: Rớt tốt nghiệp cấp 2 có được thi lại không?

Top 10+ ngành học có nguy cơ thất nghiệp cao (cập nhật theo xu hướng mới nhất)

Căn cứ vào các tiêu chí đánh giá cụ thể, chúng tôi sàng lọc ra top 10 ngành học dễ đối mặt với nguy cơ thất nghiệp nhất hiện nay. 

Ngành Sư phạm (một số chuyên ngành)

Một số chuyên ngành trong ngành Sư phạm như Sư phạm Lịch sử, Địa lý hay Công dân hiện đang gặp phải tình trạng thừa giáo viên, nhất là ở các thành phố lớn. Điều này khiến nhiều sinh viên sau khi tốt nghiệp phải đối mặt với khó khăn trong việc tìm kiếm việc làm phù hợp với chuyên môn.

Bên cạnh đó, chính sách tinh giản biên chế giáo viên được áp dụng ở nhiều địa phương đã làm giảm số lượng tuyển dụng mới, khiến cơ hội việc làm trong ngành này ngày càng hạn chế. Tình hình này đặt ra thách thức lớn cho những ai đang và sẽ theo học ngành sư phạm.

Vì vậy, để tránh nguy cơ thất nghiệp, sinh viên ngành sư phạm cần chủ động trang bị thêm các kỹ năng bổ trợ, nâng cao trình độ hoặc linh hoạt chuyển đổi nghề nghiệp sang các lĩnh vực liên quan. Việc này giúp mở rộng cơ hội và tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường lao động hiện nay.

Ngành Khoa học xã hội và nhân văn

Ngành Khoa học xã hội và nhân văn bao gồm các chuyên ngành như Triết học, Xã hội học, Văn học, Nhân học… vốn mang nhiều giá trị về mặt nghiên cứu và phát triển văn hóa xã hội. Tuy nhiên, thực tế thị trường lao động dành cho các ngành này lại khá hạn chế, đặc biệt khi sinh viên chỉ tập trung vào lý thuyết mà thiếu kỹ năng ứng dụng thực tiễn.

Nhiều sinh viên tốt nghiệp các ngành này gặp khó khăn trong việc tìm kiếm việc làm đúng chuyên môn hoặc buộc phải làm các công việc không liên quan. Điều này xuất phát từ việc các doanh nghiệp và tổ chức thường ít tuyển dụng nhân lực chuyên sâu trong lĩnh vực xã hội và nhân văn nếu không có kỹ năng hỗ trợ hoặc bằng cấp phụ trợ.

Do đó, để tăng cơ hội việc làm, sinh viên ngành khoa học xã hội và nhân văn cần chủ động học thêm các kỹ năng mềm, ngoại ngữ, hoặc kết hợp với các lĩnh vực có nhu cầu cao như truyền thông, quản lý văn hóa, hay giáo dục để tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường lao động.

Có thể bạn quan tâm: Học nghề sửa chữa máy tính tại HPCom Việt Nam với đội ngũ giảng viên, chuyên gia với nhiều năm kinh nghiệm tận tâm với nghề.

Ngành Quản trị kinh doanh đại trà

Ngành Quản trị kinh doanh là một trong những ngành được nhiều bạn trẻ lựa chọn bởi tính phổ biến và đa dạng cơ hội nghề nghiệp. Tuy nhiên, sự phát triển mạnh mẽ của ngành cũng kéo theo tình trạng quá tải về nguồn nhân lực, đặc biệt là những sinh viên tốt nghiệp từ các trường đại trà, thiếu sự khác biệt về kỹ năng và chuyên môn.

Nhiều bạn sau khi ra trường gặp khó khăn trong việc tìm kiếm công việc phù hợp do thiếu kinh nghiệm thực tế, kỹ năng chuyên sâu và khả năng thích ứng với môi trường làm việc hiện đại. Đây là nguyên nhân khiến tỷ lệ thất nghiệp hoặc làm trái ngành trong nhóm ngành này khá cao.

Để tránh rơi vào tình trạng thất nghiệp, sinh viên Quản trị kinh doanh cần chủ động nâng cao năng lực cá nhân bằng cách học thêm kỹ năng mềm, ngoại ngữ, và lựa chọn những chuyên ngành phù hợp với xu hướng thị trường. Đồng thời, tích cực tham gia thực tập và các hoạt động trải nghiệm thực tế để tăng cơ hội việc làm sau tốt nghiệp.

Du lịch, Nhà hàng, Khách sạn

Ngành Du lịch, Nhà hàng, Khách sạn từng là lựa chọn hấp dẫn với nhiều cơ hội việc làm đa dạng và thu nhập ổn định. Tuy nhiên, sau ảnh hưởng kéo dài của đại dịch Covid-19, ngành này đã chịu tổn thất nghiêm trọng, dẫn đến nhiều doanh nghiệp giảm quy mô hoạt động hoặc tạm ngừng tuyển dụng.

Bên cạnh đó, tính chất công việc trong ngành còn phụ thuộc nhiều vào mùa vụ, môi trường làm việc áp lực và thu nhập không đều, khiến nhiều lao động trẻ không còn mặn mà theo đuổi lâu dài. Việc áp dụng công nghệ tự động hóa trong một số khâu cũng làm giảm nhu cầu nhân lực phổ thông.

Do vậy, sinh viên theo học ngành Du lịch, Nhà hàng, Khách sạn cần nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng ngoại ngữ và thích ứng với xu hướng số hóa ngành dịch vụ để tăng cơ hội việc làm và tránh rơi vào cảnh thất nghiệp sau khi ra trường.

Công nghệ thông tin – lập trình viên “không chuyên”

Ngành Công nghệ thông tin hiện là một trong những lĩnh vực phát triển nhanh và được nhiều bạn trẻ lựa chọn. Tuy nhiên, không phải ai học IT cũng có cơ hội nghề nghiệp tốt, đặc biệt là những lập trình viên “không chuyên” – tức là những người chỉ có kiến thức nền tảng cơ bản, thiếu kỹ năng thực hành và không thường xuyên cập nhật công nghệ mới.

Thị trường IT ngày càng đòi hỏi cao về kỹ năng chuyên môn, khả năng giải quyết vấn đề và tư duy sáng tạo. Những người không có nền tảng vững chắc hoặc chỉ học “sơ sài” rất dễ bị đào thải khi cạnh tranh với các ứng viên có kỹ năng chuyên sâu và kinh nghiệm thực tế.

Vì vậy, để tránh nguy cơ thất nghiệp, sinh viên và người mới vào ngành Công nghệ thông tin cần đầu tư nghiêm túc vào việc học tập, thực hành, tham gia dự án thực tế và liên tục nâng cao kỹ năng. Đây là cách duy nhất để tồn tại và phát triển trong ngành công nghệ đầy thách thức này.

Ngành báo chí – truyền thông truyền thống

Ngành Báo chí và Truyền thông truyền thống từng là con đường nghề nghiệp được nhiều bạn trẻ lựa chọn với nhiều cơ hội làm việc tại các cơ quan báo chí, đài truyền hình, tạp chí in. Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của truyền thông số, mạng xã hội và các nền tảng kỹ thuật số đã làm thay đổi sâu sắc thị trường truyền thông.

Các hình thức truyền thông truyền thống như báo in, phát thanh truyền hình tuyến tính ngày càng giảm sức hút, đồng thời nhu cầu tuyển dụng nhân sự trong lĩnh vực này cũng thu hẹp. Nhiều sinh viên tốt nghiệp ngành báo chí truyền thống thiếu kỹ năng số hóa, không bắt kịp xu hướng nội dung đa phương tiện, dẫn đến khó khăn trong tìm việc và nguy cơ thất nghiệp tăng cao.

Để tăng cơ hội nghề nghiệp, người học ngành báo chí cần chủ động trang bị kỹ năng về truyền thông số, xử lý video, viết nội dung đa dạng và khai thác mạng xã hội. Việc thích nghi với xu hướng truyền thông mới là yếu tố quyết định giúp sinh viên ngành này tránh được rủi ro thất nghiệp sau khi ra trường.

Tìm hiểu thêm: Trường đại học dễ xin việc hiện nay

Ngôn ngữ học (không chuyên ngành phụ trợ)

Ngành Ngôn ngữ học như Tiếng Anh, Tiếng Trung, Tiếng Hàn… là lựa chọn phổ biến của nhiều bạn trẻ nhờ cơ hội giao tiếp và làm việc quốc tế. Tuy nhiên, nếu chỉ học ngôn ngữ thuần túy mà không kết hợp với các chuyên ngành phụ trợ như phiên dịch, thương mại, logistics hay công nghệ, người học thường gặp khó khăn trong việc tìm kiếm việc làm phù hợp.

Thị trường lao động ngày càng yêu cầu những ứng viên có kỹ năng nghề nghiệp đa dạng và khả năng ứng dụng ngôn ngữ vào các lĩnh vực cụ thể. Việc thiếu kỹ năng thực tế và chứng chỉ chuyên ngành phụ trợ khiến sinh viên tốt nghiệp chỉ biết ngoại ngữ nhưng không đáp ứng được nhu cầu tuyển dụng chuyên sâu.

Do đó, để tăng cơ hội việc làm và tránh nguy cơ thất nghiệp, sinh viên ngành Ngôn ngữ học cần chủ động phát triển kỹ năng mềm, học thêm các chứng chỉ nghề nghiệp và kết hợp ngoại ngữ với các ngành học có tính ứng dụng cao trong thực tế.

Kỹ thuật truyền thống

Các ngành kỹ thuật truyền thống như cơ khí, điện công nghiệp, chế tạo máy từng là những lựa chọn hấp dẫn với nhiều cơ hội việc làm ổn định. Tuy nhiên, hiện nay, sự phát triển nhanh chóng của công nghệ tự động hóa và robot đã làm giảm đáng kể nhu cầu về lao động thủ công và các công việc kỹ thuật truyền thống.

Nhiều vị trí việc làm trong ngành kỹ thuật truyền thống đang dần bị thay thế hoặc yêu cầu kỹ năng mới, hiện đại hơn mà các kỹ sư chưa được đào tạo bài bản khó đáp ứng. Điều này khiến tỷ lệ thất nghiệp hoặc chuyển đổi nghề trong nhóm ngành kỹ thuật truyền thống ngày càng tăng.

Để tránh nguy cơ thất nghiệp, người học kỹ thuật truyền thống cần không ngừng cập nhật kiến thức, nâng cao kỹ năng công nghệ mới, đồng thời tích cực tham gia các khóa đào tạo về tự động hóa, lập trình máy móc hoặc công nghệ số để thích ứng với xu hướng phát triển của ngành.

Ngành luật (nếu không học chuyên sâu hoặc không hành nghề)

Ngành Luật là lựa chọn phổ biến với nhiều bạn trẻ có mong muốn làm việc trong lĩnh vực pháp lý, tư vấn, hoặc tranh tụng. Tuy nhiên, chỉ có học kiến thức cơ bản mà không chuyên sâu hoặc không có chứng chỉ hành nghề thì cơ hội việc làm sẽ rất hạn chế.

Thị trường lao động ngành Luật hiện nay yêu cầu cao về kỹ năng thực tiễn, hiểu biết sâu rộng về pháp luật và khả năng ứng dụng trong thực tế. Những người tốt nghiệp ngành Luật mà không tham gia đào tạo chuyên sâu hoặc không hành nghề luật sư, thẩm định viên, tư vấn pháp lý thường gặp khó khăn trong việc tìm việc phù hợp.

Vì vậy, để tránh rơi vào tình trạng thất nghiệp, sinh viên ngành Luật cần chủ động học thêm các chứng chỉ hành nghề, rèn luyện kỹ năng tranh tụng, tư vấn hoặc kết hợp với các lĩnh vực khác như quản trị doanh nghiệp, tài chính để mở rộng cơ hội nghề nghiệp.

Quản lý giáo dục, Công tác xã hội

Ngành Quản lý giáo dục và Công tác xã hội mang tính nhân văn cao, đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển cộng đồng và hệ thống giáo dục. Tuy nhiên, thị trường lao động dành cho các ngành này khá hạn chế và thường phụ thuộc nhiều vào các cơ quan nhà nước, tổ chức phi lợi nhuận hoặc các dự án xã hội.

Sinh viên tốt nghiệp ngành Quản lý giáo dục hoặc Công tác xã hội thường phải đối mặt với tình trạng ít cơ hội việc làm trong khu vực tư nhân, mức lương không cao và tính ổn định nghề nghiệp thấp. Việc thiếu kỹ năng chuyên môn đa dạng và hạn chế về mối quan hệ trong ngành cũng gây khó khăn cho người mới ra trường.

Do đó, để tăng cơ hội nghề nghiệp, sinh viên cần chủ động nâng cao kỹ năng quản lý, ngoại ngữ, và phát triển các kỹ năng mềm như giao tiếp, làm việc nhóm. Đồng thời, tích cực tham gia các hoạt động thực tế và xây dựng mạng lưới quan hệ để mở rộng cơ hội việc làm trong lĩnh vực này.

Những sai lầm phổ biến khi chọn ngành

Việc chọn ngành học là bước quan trọng ảnh hưởng lớn đến tương lai nghề nghiệp của mỗi người. Tuy nhiên, nhiều bạn trẻ vẫn mắc phải những sai lầm phổ biến sau đây, khiến việc học tập và tìm việc gặp nhiều khó khăn:

• Chọn ngành chỉ dựa vào sở thích cá nhân mà không cân nhắc nhu cầu thực tế của thị trường lao động.
• Theo lời khuyên của bạn bè, người thân mà không xét đến khả năng và đam mê thực sự của bản thân.
• Bị cuốn theo trào lưu, lựa chọn ngành học mà không có định hướng rõ ràng và thông tin đầy đủ.
• Quá chú trọng vào danh tiếng trường học, bỏ qua việc phát triển kỹ năng thực hành và kỹ năng mềm cần thiết.
• Thiếu tìm hiểu kỹ về cơ hội việc làm cũng như yêu cầu công việc trong ngành chọn học.
• Không nhận được sự tư vấn hướng nghiệp chuyên sâu trước khi quyết định chọn ngành.

Cách chọn ngành học phù hợp, tránh rơi vào bẫy thất nghiệp

Chọn ngành học phù hợp là bước quan trọng giúp bạn xây dựng nền tảng vững chắc cho sự nghiệp tương lai và tránh được nguy cơ thất nghiệp. Dưới đây là một số gợi ý giúp bạn lựa chọn đúng ngành học:

• Tìm hiểu nhu cầu thị trường lao động: Trước khi quyết định, bạn nên nghiên cứu kỹ về xu hướng tuyển dụng và các ngành nghề đang thiếu hụt nhân lực. Điều này giúp bạn chọn ngành có nhiều cơ hội việc làm trong tương lai.
• Đánh giá năng lực và sở thích bản thân: Lựa chọn ngành học cần dựa trên điểm mạnh, khả năng và đam mê của bạn. Học ngành phù hợp với bản thân sẽ giúp bạn học tập hiệu quả và phát triển nghề nghiệp bền vững.
• Tham khảo ý kiến tư vấn hướng nghiệp: Bạn nên tìm đến các chuyên gia, nhà tư vấn hướng nghiệp hoặc tham gia các buổi hội thảo để được định hướng rõ ràng và có cái nhìn toàn diện về ngành nghề.
• Tích cực trang bị kỹ năng mềm và kỹ năng chuyên môn: Ngoài kiến thức chuyên ngành, kỹ năng giao tiếp, ngoại ngữ, tin học và khả năng làm việc nhóm rất quan trọng giúp bạn dễ dàng hòa nhập và phát triển trong môi trường làm việc.
• Chọn ngành có tính ứng dụng cao và linh hoạt: Những ngành có khả năng chuyển đổi nghề hoặc áp dụng đa dạng trong các lĩnh vực sẽ giúp bạn không bị bó hẹp trong một hướng đi và giảm thiểu rủi ro thất nghiệp.
• Tham gia thực tập và trải nghiệm thực tế: Kinh nghiệm thực tế giúp bạn hiểu rõ công việc, nâng cao kỹ năng và tạo dựng mối quan hệ, từ đó tăng cơ hội xin việc sau này. 

FAQ – Câu hỏi thường gặp

Học ngành xã hội có dễ xin việc không?

Ngành xã hội có dễ xin việc hay không còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Tuy nhiên, nếu bạn là người cầu tiến, trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng chuyên ngành thì cơ hội chắc chắn sẽ gõ cửa.

Làm thế nào để tránh thất nghiệp sau khi tốt nghiệp?

Theo đuổi ngành học có nguy cơ thất nghiệp, bạn cần chủ động trang bị kiến thức, kỹ năng và xây dựng kế hoạch cho tương lai để tránh thất nghiệp. 

Ngành nào nên học trong 5 năm tới?

Các ngành kỹ thuật điện, điện tử, điện lạnh, công nghệ ô tô hay sửa chữa điện thoại, máy tính đều là những ngành triển vọng với nhu cầu tuyển dụng cao, mức thu nhập tốt. Đến với HPcom Việt Nam để nhanh chóng tham gia các khóa học và tiếp cận thị trường lao động sớm nhất có thể.

Việc nhận biết rõ những ngành học có nguy cơ thất nghiệp sẽ giúp bạn có cái nhìn thực tế và lựa chọn hướng đi phù hợp cho tương lai. Đừng để quyết định chọn ngành học trở thành rào cản khiến bạn mất nhiều thời gian và công sức. Với kinh nghiệm đào tạo và tư vấn hướng nghiệp, HPcom Việt Nam luôn đồng hành cùng bạn trên con đường phát triển sự nghiệp, giúp bạn tìm được ngành học phù hợp và cơ hội việc làm rộng mở hơn. Nếu bạn quan tâm đến các khóa học của chúng tôi, hãy liên hệ qua số Hotline: 090 8858 875 – 098 574 52 16 để được tư vấn cụ thể!